De EU – Ministerie van Buitenlandse Zaken en Internationale Samenwerking (2023)

Invoering

Tegenwoordig rust het gemeenschappelijke Europese huis op solide fundamenten. Het Parlement, gekozen door middel van algemene verkiezingen, garandeert de democratische legitimiteit van het institutionele systeem van de Unie. De euro heeft de nationale munteenheden in 17 van de huidige EU-lidstaten vervangen, het vrije verkeer van mensen is nu een geconsolideerde realiteit en er wordt een gemeenschappelijk en gecoördineerd beleid gevoerd in strategische sectoren zoals het buitenlands beleid, defensie, concurrentievermogen, veiligheid en het milieu , landbouw en economische en sociale cohesie.
Aan de oorspronkelijke kern van de zes stichtende landen (Frankrijk, Duitsland, Italië, België, Nederland en Luxemburg) werden in verschillende fasen nog eens eenentwintig toegevoegd, zodat er momenteel zevenentwintig EU-lidstaten zijn. Denemarken, Ierland en het Verenigd Koninkrijk traden op 1 januari 1973 toe tot de toenmalige EEG, Griekenland in 1981, Spanje en Portugal in 1986, Oostenrijk, Finland en Zweden in 1995. Na de geleidelijke groei van 6 naar 15 leden, werd op 1 mei 2004 de De Europese Unie heeft de grootste uitbreiding in haar geschiedenis gerealiseerd, in termen van breedte en diversiteit. Er zijn zelfs tien landen tot de EU toegetreden: Cyprus, Estland, Letland, Litouwen, Malta, Polen, Tsjechië, Slowakije, Slovenië en Hongarije.
Ze werden vergezeld door Bulgarije, Kroatië en Roemenië. Historische aantekeningen Van het ontstaan ​​tot de Europese Akte De reis om te komen tot de huidige configuratie van het gemeenschappelijke Europese huis is lang geweest, gekenmerkt door lange pauzes voor reflectie op het groeiproces en door obstakels die niet altijd gemakkelijk te overwinnen zijn. In 1941 hadden Altiero Spinelli en Ernesto Rossi het profiel van een federaal Europa geschetst in het Ventotene Manifest. Het was echter pas na de oorlog dat de opbouw van Europa zijn eerste stappen begon te zetten, onder druk van de politieke noodzaak om de oorzaken van conflicten tussen de belangrijkste landen van het Oude Continent die aan deze kant van het IJzeren Gordijn achterbleven, weg te nemen.
Zo ontstond in 1949 de Raad van Europa, een orgaan opgericht door Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, België en Ierland met een uitsluitend adviserende functie, dat altijd buiten het institutionele kader van de Europese Gemeenschap is gebleven. Het project van Jean Monnet waaruit de Tsjechische Gemeenschap (Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal) voortkwam, werd in plaats daarvan op 9 mei 1950 in Parijs gepresenteerd door de Franse minister van Buitenlandse Zaken Robert Schuman, de dag die later de Dag van Europa werd.
Bijna een jaar later, op 18 april 1951, vond de eerste steen van de opbouw van de Gemeenschap plaats: de zes stichtende landen ondertekenden het Verdrag tot oprichting van de Tsjechische Republiek, op basis waarvan in Luxemburg een onafhankelijke supranationale Hoge Autoriteit werd opgericht met als taak om gemeenschappelijke regels af te dwingen die zijn vastgesteld voor de productie van en de handel in kolen en staal. Kort daarna kwam ook de eerste tegenslag. In 1952 ondertekenden de Zes op initiatief van Frankrijk in Parijs het Verdrag voor de Europese Defensiegemeenschap (EDC), dat echter nooit in werking trad vanwege het uitblijven van ratificatie door het Franse parlement. De Conferenties van Messina (1955) en die van Venetië (1956), gevolgd door de ondertekening in Rome, in 1957, van de Verdragen tot oprichting van de Europese Economische Gemeenschap (EEG) en de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie (Euratom), gaven een nieuwe impuls aan het idee van een steeds meer geïntegreerd Europa. Vervolgens maakte het integratieproces in de jaren zestig vooruitgang door de oprichting van de douane-unie en de ondertekening van het Verdrag, waardoor de uitvoerende machten van de drie Gemeenschappen werden verenigd en het beginsel van begrotingseenheid werd vastgelegd.
Om de coördinatie tussen het wisselkoersbeheerbeleid van de Europese landen te versterken en de stabiliteit te garanderen door fluctuatiemarges vast te stellen om het prijsmechanisme ter ondersteuning van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) te redden, werd in 1972 de zogenaamde ‘monetaire slang’ gebruikt. vorm. In 1979 werd de monetaire slang omgevormd tot een echte uitwisselingsovereenkomst en kreeg de naam Europees Monetair Systeem (EMS). In hetzelfde jaar werd het Europees Parlement voor het eerst via algemene verkiezingen gekozen. In februari 1984 werd het door Spinelli gesteunde ontwerpverdrag betreffende de Europese Unie (een echt eerste ontwerp van de Europese Grondwet) door een zeer grote meerderheid in het Europees Parlement goedgekeurd. In 1985 werd het Akkoord van Schengen ondertekend door Frankrijk, Duitsland en de Benelux-landen om de opheffing van de controles aan de binnengrenzen te vergemakkelijken en de weerstand te overwinnen die men tegenkwam bij het bevorderen van het vrije verkeer van personen en de justitiële samenwerking binnen het kader van de gemeenschapsinstelling.
In december van datzelfde jaar besloot de Europese Raad in Luxemburg het Verdrag van Rome te wijzigen en een nieuwe impuls te geven aan het proces van Europese integratie door het opstellen van een Europese Akte, die in februari 1986 in Den Haag werd ondertekend. Dankzij belangrijke institutionele hervormingen maakte de Europese Akte de voortzetting van de weg naar de voltooiing van de interne markt mogelijk. Om de doelstellingen van de Europese Akte in 1992 in de praktijk te brengen, presenteerde Jacques Delors in 1987, als voorzitter van de Europese Commissie, een ambitieus regelgevings- en operationeel programma om ervoor te zorgen dat alle resterende obstakels voor het vrije verkeer van personen, goederen, kapitaal en diensten. De creatie van de verenigde economische ruimte maakte de weg vrij voor de daaropvolgende introductie van de gemeenschappelijke munt. In Maastricht wordt de Gemeenschap een Unie Onder druk van de grote veranderingen die eind jaren tachtig op het internationale toneel plaatsvonden met de val van de Berlijnse muur, de weg die leidde naar de eenheidsmunt en het huidige institutionele bestel Dit initiatief werd in 1990 door de lidstaten van de EEG opgepakt met de inwerkingtreding van de eerste fase van de Economische en Monetaire Unie en met de start, op de Europese Raad van Rome, van de Intergouvernementele Conferenties over de Economische en Monetaire Unie en over de politieke Unie die later in 1992 in Maastricht zou worden afgesloten met de ondertekening van het gelijknamige Verdrag.
Door de oprichting van een Europese Unie (EU), die voorbestemd is “een nieuwe fase te markeren in het proces van het creëren van een steeds nauwere unie tussen de volkeren van Europa, waarin besluiten zo dicht mogelijk bij de burgers worden genomen”, heeft Maastricht een echte keerpunt in het proces van Europese integratie. Wat tot dan toe gewoonlijk de EEG (Europese Economische Gemeenschap) werd genoemd, werd de Europese Gemeenschap (EG) en zou de eerste pijler van de Europese Unie gaan vormen.
Het Verdrag van Maastricht introduceerde ook nieuw beleid en nieuwe vormen van samenwerking: samenwerking op het gebied van het buitenlands en veiligheidsbeleid (de zogenaamde "tweede pijler") en op het gebied van justitie en binnenlandse zaken (de zogenaamde "derde pijler"). Met Maastricht breidt en versterkt de Unie zich dus uit in afwachting van uitbreiding naar de andere staten van het continent. De gemeenschapsopbouw, via de Verdragen van Amsterdam en Nice, zette vervolgens andere belangrijke stappen voorwaarts. Het Akkoord van Schengen is opgenomen in het regelgevingskader van de Unie, er is een nieuwe impuls gegeven aan de samenwerking tussen politiekorpsen, op justitieel en defensiegebied, de mogelijkheid van nauwere samenwerking tussen kleine groepen landen is gemakkelijker gemaakt voor de EU en de figuur van de EU Er werd een Hoge Vertegenwoordiger voor het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid (de zogenaamde heer Pesc) aangesteld, een functie die aanvankelijk werd bekleed door Javier Solana, de voormalige Spaanse minister van Buitenlandse Zaken en voormalig secretaris-generaal van de NAVO.

Na de afschaffing van de controles aan de binnengrenzen van de EU (1998-'99) en de effectieve invoering, op 1 januari 2002, van de eenheidsmunt, werd de volgende stap gezet met de definitie van een constitutioneel verdrag dat nodig is om de juiste functioneren van een Unie, die zich vanaf 1 mei 2004 uitbreidde naar 25 landen, tot de huidige 27 leden. Dit Europees Constitutioneel Verdrag, dat op 29 oktober 2004 in Rome werd ondertekend, is echter nog niet in werking getreden. Het ratificatieproces door de lidstaten werd feitelijk onderbroken na de negatieve uitkomst van de volksreferenda van 2005 in Frankrijk en Nederland.

instellingen

De Europese Raad Een fundamentele rol in de ontwikkeling van de Europese integratie wordt gespeeld door de Europese Raad, die, na de innovaties geïntroduceerd met het Verdrag van Lissabon, formeel is opgenomen in de instellingen van de Unie. Het brengt de staatshoofden en regeringsleiders van de lidstaten minstens tweemaal per zes maanden bijeen en heeft de taak de noodzakelijke impuls voor de ontwikkeling van de Unie te garanderen en haar algemene politieke richtlijnen te bepalen. Het land heeft een stabiele president, die door de Europese Raad zelf (met gekwalificeerde meerderheid) wordt gekozen voor een periode van tweeënhalf jaar, die slechts één keer kan worden verlengd, met als taak het voorzitten en voorbereiden van de bijeenkomsten (in samenwerking met de president). van de Europese Commissie en op basis van het werk van de Raad Algemene Zaken) en om de Unie extern te vertegenwoordigen voor aangelegenheden die verband houden met het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid (onverminderd de bevoegdheden van de Hoge Vertegenwoordiger van de Unie voor Buitenlandse Zaken en veiligheidsbeleid).
De institutionele driehoek De Raad van de Europese Unie, het Europees Parlement en de Europese Commissie vormen de zogenaamde 'institutionele driehoek' waarbinnen, volgens de bepalingen van de Verdragen, het wetgevings- en besluitvormingsproces van de EU zich ontwikkelt. Een proces waarbij de Unie tussenbeide komt in kwesties die binnen de bevoegdheden vallen die in de Verdragen zijn aangegeven en altijd in overeenstemming met het subsidiariteitsbeginsel, dat wil zeggen op het niveau van de Unie alleen doen wat niet op adequate wijze kan worden bereikt op het niveau van de individuele lidstaten. de bevoegdheid om wetgeving te initiëren. Elk van zijn voorstellen moet echter de toetsing van het Europees Parlement en de Raad van de EU doorstaan ​​voordat het in een rechtshandeling kan worden omgezet.
Om te beslissen over wetgevende maatregelen wordt hoofdzakelijk de gewone wetgevingsprocedure gevolgd, waarbij de rol van de wetgevers gezamenlijk wordt toegewezen aan het Europees Parlement en de Raad van de Unie. In de gevallen waarin de Verdragen uitdrukkelijk voorzien, is in plaats daarvan de bijzondere wetgevingsprocedure van toepassing, die de besluitvormingsfunctie uitsluitend toekent aan het Europees Parlement of aan de Raad van de Unie, met deelname van respectievelijk de een of de ander. De Raad van de Europese Unie, doorgaans samengesteld uit de bevoegde ministers van de lidstaten, is verdeeld in tien formaties, waarvan er twee uitdrukkelijk zijn voorzien in het Verdrag betreffende de Europese Unie (Algemene Zaken en Buitenlandse Zaken) en de andere overeenkomen met de thematische gebieden zoals gedefinieerd na de Europese Raad van Sevilla in juni 2002. De agenda voor de werkzaamheden van de Raad van de Unie wordt vastgesteld door het roulerende voorzitterschap, dat – met uitzondering van de Raad Buitenlandse Zaken – voor zes maanden een van de de drie lidstaten die de groep lidstaten vormen die verantwoordelijk zijn voor het voorzitterschap van de Raad gedurende een aaneengesloten periode van achttien maanden, volgens een systeem van gelijke toerbeurt.
De Raad komt bijeen in Brussel en, in april, juni en oktober, in Luxemburg. Het Europees Parlement, gekozen voor een termijn van vijf jaar door de burgers van de lidstaten, geeft uitvoering aan de betrokkenheid van de volkeren van de Unie bij het besluitvormingsproces. In de loop der jaren heeft het steeds grotere bevoegdheden gekregen: samen met de Raad vervult het de wetgevende functie van de Unie en keurt het definitief de Gemeenschapsbegroting goed. Het neemt ook deel aan de benoemingsprocedure van de Europese Commissie. De Europese Commissie, die voor een periode van vijf jaar bestaat uit 27 persoonlijkheden, aangewezen door de verschillende lidstaten, maar die in volledige autonomie opereert ten opzichte van de nationale autoriteiten, vertegenwoordigt de motor van de machine van de Unie. Het is verantwoordelijk voor het indienen van wetgevingsvoorstellen, maar ook voor het uitoefenen van de uitvoerende functie, het verdedigen van de algemene belangen van de Unie en het optreden als "hoeder" van de Verdragen, waarbij het toezicht houdt op de toepassing van het recht van de Unie onder toezicht van het Hof van Justitie van de EU.
Als gevolg van de innovaties die door het Verdrag van Lissabon zijn geïntroduceerd, is de Hoge Vertegenwoordiger voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid er lid van met de functie van vice-president. Het Hof van Justitie en de Rekenkamer Het Hof van Justitie is gevestigd in Luxemburg en ziet toe op de naleving en, op exclusieve basis, de interpretatie van het Gemeenschapsrecht. Het Hof wordt bijgestaan ​​door het Gerecht van Eerste Aanleg, opgericht in 1989, dat zich met name bezighoudt met de administratieve geschillen van de Europese instellingen en met geschillen die voortvloeien uit de communautaire mededingingsregels. De Europese Rekenkamer oefent soortgelijke bevoegdheden uit als de gelijknamige nationale organen. Het heeft namelijk tot taak de legitimiteit van de ontvangsten en uitgaven van de Unie en het goede financiële beheer van de EU-begroting te verifiëren.

Organen en agentschappen

De wil om de groei en de economische ontwikkeling van de Unie te bevorderen, om een ​​gestructureerde dialoog tussen Europese burgers, lokale besturen en instellingen van de Unie te versterken, heeft de verrijking van de oorspronkelijke institutionele structuur bevorderd. De Europese Centrale Bank (ECB) is, samen met de centrale banken van de landen die de euro hebben ingevoerd (het zogenaamde ‘Eurosysteem’), verantwoordelijk voor het monetair beleid en garandeert de correcte werking van grensoverschrijdende betalingssystemen. wisseltransacties, houdt en beheert de officiële deviezenreserves van de landen van het eurogebied en zorgt voor de creatie van geld. De ECB, gevestigd in Frankfurt, heeft als hoofddoel het handhaven van de prijsstabiliteit in het eurogebied, en daarmee het behoud van de koopkracht van de euro. De structuur en functies van dit onafhankelijke en supranationale orgaan zijn vastgelegd met het Verdrag van Maastricht. De Europese Investeringsbank (EIB) daarentegen is de echte financiële arm van de Unie: het hoofddoel van haar activiteiten is het ondersteunen van investeringsprojecten om de evenwichtige ontwikkeling van de lidstaten te bevorderen.
De Raad van Gouverneurs van de EIB bestaat uit de ministers van Economische Zaken van de landen van de Unie. De taak om de belangen van de sociale partners en het maatschappelijk middenveld te vertegenwoordigen bij de Commissie, de Raad en het Parlement ligt bij het Economisch en Sociaal Comité, terwijl het Comité van de Regio's, bestaande uit vertegenwoordigers van de regio's van de landen van de Unie, houdt toezicht op de naleving van de identiteit en prerogatieven van lokale overheden. Dit comité moet, als onderdeel van het communautaire besluitvormingsproces, worden geraadpleegd op terreinen als regionaal beleid, milieu en onderwijs.
Sinds 1995 is de figuur van de Europese Ombudsman opgericht waartoe alle burgers zich kunnen wenden, maar ook instellingen en bedrijven die in de Unie gevestigd zijn en die zichzelf als slachtoffer beschouwen van een daad van wanbeheer door de instellingen en organen van de Gemeenschap. Sinds de jaren zeventig zijn er ook 29 agentschappen of instanties die vergelijkbaar zijn met agentschappen actief op het grondgebied van de Gemeenschap (waarvan er drie, het Bureau van de Europese Unie voor de grondrechten, het Europees Agentschap voor chemische stoffen en het Europees Instituut voor gendergelijkheid, die momenteel in aanbouw zijn, zullen worden volledig operationeel in de komende maanden).
Agentschappen voeren specifieke taken uit die bij hun oprichting zijn gedefinieerd. Hun grondwet beantwoordt evenzeer aan de wens om bepaalde bevoegdheden van de communautaire organen te decentraliseren, als aan de noodzaak om nieuwe taken van technische of wetenschappelijke aard op zich te nemen. De eerste – het Europees Centrum voor de ontwikkeling van de beroepsopleiding en de Stichting tot verbetering van de levens- en arbeidsomstandigheden – ontstonden in de jaren zeventig. In de jaren negentig, tijdens het proces van voltooiing van de interne markt, begon een tweede generatie agentschappen te functioneren, waardoor het huidige Gemeenschapsmodel tot leven kwam. Deze instanties zijn in veel sectoren actief: van milieubescherming tot werkzekerheid, van het monitoren van mensenrechten en drugsverslaving tot het garanderen van voedsel-, maritieme en luchtveiligheid. Voor meer informatie verwijzen wij u naar de beschrijving in het onderdeel "Mogelijkheden" onder het kopje "Werkmogelijkheden bij EU-agentschappen en -organen".